Stres pielęgniarki w opiece nad pacjentem w terminalnym okresie choroby nowotworowej

  • Kategoria: Uncategorised
  • Odsłony: 1769

Stres pielęgniarki w opiece nad pacjentem w terminalnym okresie choroby nowotworowej

Work-related stress in care for the terminally ill cancer patients

MARIA GÓRNIAK, GRAŻYNA CHOJNACKA-KOWALEWSKA

ISSN 2451-1846

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2018.004

Streszczenie:
Wstęp. Zapotrzebowanie na opiekę paliatywną/hospicyjną wciąż wzrasta, co pozostaje w ścisłym związku ze starzeniem się naszego społeczeństwa oraz wzrostem zachorowalności i zgonów z powodu chorób nowotworowych. Opieka paliatywna/hospicyjna jest aktywną i całościową opieką świadczoną pacjentom, u których choroba nie reaguje już na leczenie przywracające zdrowie. Specyfika pracy pielęgniarki paliatywnej/hospicyjnej jest bliski i częsty kontakt z człowiekiem umierającym, co może wywołać ogromny stres. Pielęgniarki pracujące
w hospicjach są poddawane działaniu bardzo silnych bodźców emocjonalnych. Często posiadana wiedza i doświadczenie nie jest w stanie nadać właściwej perspektywy ich codziennym obserwacjom.
Cel. Celem pracy jest ocena stresu pielęgniarek w opiece nad pacjentem
w terminalnym okresie choroby nowotworowej pracujących w Centrum Medycyny Paliatywnej w Koninie.
Materiał i metody. Badaniem objęto 50 pielęgniarek opieki paliatywne/hospicyjnej. Wykorzystano autorski kwestionariusz ankietowy dotyczący oceny stresu. Wyniki badań uzyskano na podstawie obliczeń wypowiedzi respondentek. Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej.
Wyniki. Badani podają, że często mają doczynienia z uczuciem stresu (71% II grupa, 67% I grupa). Stres dla pielęgniarek pracujących w opiece paliatywnej i hospicyjnej związany jest zarówno z wykonywaną pracą, jaki i problemami rodzinnymi. Głównymi przyczynami stresu dla ankietowanych okazała się bezradność lub ograniczona możliwość pomocy nieuleczalnie chorym (43% I grupa, 35% II grupa), bliski kontakt z cierpieniem (27% II grupa, 19% I grupa) oraz bliski kontakt ze śmiercią (24% II grupa), a także zbyt duże zaangażowanie emocjonalne w sprawy pacjentów (14% I grupa). Problemy somatyczne występują często w I grupie wiekowej (40%), natomiast w II grupie odpowiedź często, a rzadko nie jest zauważalna.
Wnioski. Analiza ankiet pokazuje, że bardziej podatna na stres zawodowy jest grupa druga, czyli pielęgniarki w wieku 41-55 lat (personel starszy). Ankietowani wskazali w znacznej większości, że mają doczynienia z uczuciem stresu. Znaczna część obu grup wskazała pracę oraz problemy rodzinne jako źródło stresu. Głównymi przyczynami stresu
dla ankietowanych okazała się bezradność lub ograniczona możliwość pomocy nieuleczalnie chorym, bliski kontakt z chorym oraz bliski kontakt
ze śmiercią, a także zbyt duże zaangażowanie emocjonalne w sprawy pacjentów. U badanych starszych pielęgniarek stres w pracy często powoduje objawy somatyczne wywołane stresem, czyli bóle pleców, żołądka, głowy, zimne stopy, bezsenność.

Abstract:
Introduction. Pain is present and accompanies people at all stages of life. The estimated number of Introduction. There is an icreasing demand for palliative care and it is directly related with an ageing population , increased incididence of cancer morbidity and cancer deaths. Palliative care is the active , total care of the patient whose disease is not responsive to curative treatement.. The nature of the work in palliative care is characterised by close and frequent contact with dying patients. This may lead to more work pressure and stress. Professionals working in hospice and palliative care settings often face situations that involve high levels of emotional engagement and personal commitment. This higly influnces their working life.
Aim. The aim of the study is to assess the levels of stress among nurses working with the terminally ill cancer patients at a palliative care ward in Konin.
Material and methods. The study comprised 50 palliative care nurses. A questionnaire survey was used to measure stress level. The consent of Bioethics Commitee was obtained for the following study.
Results. Respondents say that they often have to deal with emotional stressors (71% group II, 67% group I). Professionals working in palliative care and hospice often suffer from work-related stress and have to deal with personal problems. The main reason for work-related stress is helplessness and the limited possibility to help the terminally ill (43% group I, 35% group II), contact with suffering (27% group II, 19% group I), contact with death (24% group II) , too strong emotional involvement ( 14% group I) . Group I reported physical-somatic complaints. Group II rarely reported on these.
Conclusions. The analysis of the survey shows that group II ( nurses aged 41-55 ) is more susceptible to work-related stress. The respondents indicated work and personal problems as the source of stress. The main reason for work-related stress is helplessness and the limited possibility to help the terminally ill. In group II stress is the cause of physical-somatic problems such as back pain, stomach ache, headache , cold feet and insomnia.

Słowa kluczowe:
stres, pielęgniarka, hospicjum, śmierć

Keywords:
stress, nurse, hospice, death

Pełny tekst:
PDF - 63-80

Bibliografia/Bibliography:
1.de Walden - Gałuszko K.: Założenia i podstawy ruchu hospicyjnego [w:] de Walden - Gałuszko K. Kaptacz A.: Pielęgniarstwo w opiece paliatywnej i hospicyjnej. PZWL Warszawa 2005: 13-14.
2.Kolek B.: Sens życia i umierania. Wydawnictwo Impuls Kraków 2009: 69-72.
3.Boloz W.: Bioetyka i prawa człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Warszawa 2007: 20/
4.Formański J.; Psychologia. PZWL Warszawa 2003: 364-366.
5.Dolańska-Zygmunt G.: Podstawy psychoonkologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytet Wrocławski. Wrocław 2001: 75.
6.Terlak J.F.: Psychologia stresu. Oficyna Wydawnicza Branta. Warszawa 2001: 51-53.
7.Lanowski J., Majkowicz M., Lamperska E.: Ocena jakości życia chorych na schizofrenię-wprowadzenia w problematykę. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii. Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa 2003: 42-50.
8.Bachmiński J.: Elementy psychologii. PZWL 2012: 25.
9.Pyszkowska J., Kaptacz A.: Rola pielęgniarki w łagodzeniu bólu cierpienia [w:]de Walden -Galuszko K.: Pielęgniarstwo w opiece paliatywnej i hospicyjnej. PZWL Warszawa 2005: 61-68.
10.Frys T., Johston M.: Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Makmed Lublin 2009: 159-163.
11.de Walden –Gałuszko K.: Stres pracy personelu medycznego [w:] de Walden - Gałuszko K.: Psychoonkologia. Biblioteka Psychiatrii Polskiej. Kraków 2000: 127.
12.Hazon B.: Stres. Wydawnictwo WAB Warszawa 2004: 153-154.
13.Auczewska M., Roszczyńska J.: Jak uniknąć objawów wypalenia w pracy z chorymi. Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa 2004: 26-38.

Drukuj