Specyfika pracy a wypalenie zawodowe w opinii pielęgniarek
Specyfika pracy a wypalenie zawodowe w opinii pielęgniarek
The specificity of the work and professional burnout in nurses opinion
LEOKADIA REZMERSKA, DOROTA KOCHMAN,
AGNIESZKA ANASZEWICZ
DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2016.001
ISSN: 2451-1846
Streszczenie:
Wstęp. Charakter pracy pielęgniarki w oddziałach szpitalnych powoduje, że pielęgniarka narażona jest na działanie różnych czynników stresogennych przyczyniających się do powstania zjawiska wypalenia zawodowego. Sytuacja ta występuje z powodu długotrwałego stresu i nieskutecznego radzenia sobie z przeciążeniami zawodowymi. Mianem wypalenia zawodowego określany jest stan charakteryzujący się frustracją i wyczerpaniem, pojawiający się u osób, które w pracy intensywnie zajmują się innymi poświęcając temu wiele energii tak, że dochodzi do utraty sił i motywacji do kontynuowania pracy z dotychczasową intensywnością i zaangażowaniem. Model zespołu wypalenia zawodowego jest trójstopniowy i obejmuje wyczerpanie emocjonalne, depersonalizację oraz obniżone poczucie dokonań osobistych. Wskutek wypalenia zawodowego następuje utrata zaangażowania zawodowego i obniżenie satysfakcji zawodowej co prowadzi do obniżenia jakości i efektywności świadczonej opieki medycznej. W związku z tym podejmowane są działania zapobiegające temu zjawisku w środowisku pracy nie tylko ze względu na jego skutki zdrowotne i wydajność pracy ale także ze względu na bezpieczeństwo i dobro podopiecznych.
Cel. Celem pracy było określenie i zbadanie wpływu warunków środowiska pracy na poziom zjawiska wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek oddziałów szpitalnych.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono w 2013 roku, w grupie 70 pielęgniarek zatrudnionych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Włocławku w 4 oddziałach szpitalnych. Badania wykonano metodą sondażu diagnostycznego z użyciem kwestionariusza ankiety własnej konstrukcji.
Wyniki. Dominującą grupą osób badanych pod względem wieku były pielęgniarki od 41 do 50 roku życia z długim stażem pracy od 21 do 30 lat i o wykształceniu na poziomie średniej szkoły medycznej. Bardziej liczną grupę stanowiły pielęgniarki ze zmianowym charakterem pracy. Wyniki badań dotyczą analizy poziomu wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pod względem rodzaju oddziału szpitalnego.
Wnioski: 1.Charakter pracy pielęgniarek w oddziałach szpitalnych różnicuje poziom zjawiska zespołu wypalenia zawodowego. Wyższy poziom wypalenia zawodowego występuje w oddziałach zabiegowych w porównaniu z oddziałami zachowawczymi. 2. Praca pielęgniarek w systemie wielozmianowym powoduje wystąpienie wyższego poziomu wypalenia zawodowego niż praca jednozmianowa. 3. Pielęgniarki mające niskie poczucie satysfakcji zawodowej prezentują wyższy poziom wypalenia zawodowego. 4. Pielęgniarki znają i potrafią identyfikować symptomy zjawiska wypalenia zawodowego, jak również sposoby radzenia sobie ze stresem i przeciwdziałania jego ujemnym skutkom.
Abstract:
Introduction. The nature of a nurse’s work in hospital wards makes the nurse exposed to various stress provoking factors that contribute to the emergence of the burnout phenomenon. This situation occurs due to prolonged stress and ineffective coping with overloads at work. Burnout is defined a as condition characterized by frustration and exhaustion appearing in people who take intensive care of others devoting so much energy, which results in the loss of energy and motivation to continue working with the previous intensity and commitment. The model of professional burnout syndrome is a three-stage process and includes emotional exhaustion, depersonalization, and reduced sense of personal accomplishment. As a result of burnout there occurs the loss of professional commitment and decrease of satisfaction with the job which leads to a reduction in the quality and effectiveness of medical care provided. Therefore, actions are taken to prevent this phenomenon in the work environment, not only because of its effects on health and the effectiveness of work but also because of the safety and welfare of patients.
Aim. The aim of this study was to determine and investigate the effect of environmental conditions on the level of the phenomenon of burnout among nurses at hospital wards.
Material and methods. The study was carried out in 2013, in a group of 70 nurses working in the Provincial Specialist Hospital in Wloclawek in 4 wards. The study was performed by means of diagnostic survey with the use of a questionnaire of our own design.
Results. The dominant group of those surveyed in terms of age were nurses aged from 41to 50 years with long years of service ranging from 21 to 30 years and with the education at the level of the secondary medical school. A more numerous group consisted of nurses with shift system of work. The results of the research refer to the analysis of the level of burnout among nurses in terms of the type of the hospital ward.
Conclusions. 1. The nature of the work of nurses in hospital wards varies the level of the phenomenon of professional burnout syndrome. Higher levels of burnout occurs in surgical wards as compared to conservative wards. 2. The work of nurses in multi-shift system of work causes a higher level of burnout than single shift system. 3. Nurses having a low sense of professional satisfaction represent a higher level of burnout. 4. Nurses know and are able to identify the symptoms of the phenomenon of burnout, as well as the ways of coping with stress and preventing its negative effects.
Słowa kluczowe:
specyfika pracy, wypalenie zawodowe, pielęgniarka
Keywords:
the specificity of work, burnout, nurse
Pełny tekst:
PDF 11-26
Bibliografia/Bibliography:
- Haor B., Głowacka M., Rybka M., Ślusarz R., Humańska M. Wybrane uciążliwości w środowisku pracy pielęgniarek opieki długoterminowej a stres i wypalenie zawodowe. W: Głowacka M. (Red.), Pielęgniarstwo a rynek pracy. Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej. Wydawnictwo PWSZ w Płocku, Płock 2014;45–52.
- Dębska G., Cepuch G. Wypalenie zawodowe u pielęgniarek pracujących w zakładach podstawowej opieki zdrowotnej. Problemy pielęgniarstwa. 2008;16(3):273–275.
- Kędra E., Sanak K. Stres i wypalenie zawodowe w pracy pielęgniarki. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne. 2013;3(2):119–132.
- Lewandowska A., Litwin B. Wypalenie zawodowe jako zagrożenie w pracy pielęgniarki. Annales Akademiae Medicae Stetinensis. Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. 2009;55(3):86–89.
- Płotka A., Mulawa J., Makara-Studzińska M., Szymona K., Karakuła H. Kowal A. Zespół wypalenia zawodowego w grupie pielęgniarek oddziałów chirurgicznych. Annaleswypalenia zawodowego Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia. 2005;(LX)7:163–169.
- Ogińska J., Żuralska R. Wypalenie zawodowe wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach neurologicznych. Problemy Pielęgniarstwa. 2010;(18)4:435–442.
- Wyderka M., Kowalska H., Szeląg E. Wypalenie zawodowe jako problem występujący wśród pielęgniarek. Pielęgniarstwo Polskie. 2009;(34)4:265–275.
- Wojciechowska K., Krzyżanowski D. Wpływ warunków pracy na poziom wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek operacyjnych. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne. 2011;3(1):235–244.
- Nowak-Starz G., Kozak B., Zdziebło K. Wpływ stresu związanego z pracą zawodową na występowanie zespołu wypalenia zawodowego u pielęgniarek pracujących w oddziałach zabiegowych i zachowawczych. Studia Medyczne. 2013;29(1):15–21.