DOI: http://dx.doi.org/10.21784/SamorzadTerytorialny.2017.002

LUDWIK HABUDA
Emerytowany profesor Uniwersytetu Wrocławskiego

O subsydiarności raczej niekonwencjonalnie

Subsidiarity. Some Rather Non-Conventional Remarks

Streszczenie:
Znaczenie nadawane w literaturze przedmiotu pojęciu subsydiarności jest węższe niż dają ku temu podstawy papieskie encykliki, w szczególności Piusa XI Quadragesimo Anno. Jej pojemność uzasadnia traktowanie jej nie jako zasady, lecz jako idei scalającej sytuacje społeczne i organizacyjne rozwiązania przywiązujące szczególną wagę do zachowania autonomii i podmiotowości. Tak rozumiana łączy dotychczas dzielone. I w tym widzę jej poznawczą i praktyczną użyteczność.

Słowa kluczowe:
autonomia; centralizacja vs decentralizacja zarządzania; demokracja; godność jednostki ludzkiej; subsydiarność; samorząd terytorialny

Abstract:
The importance given to the concept of subsidiarity in the scientific literature is narrower than bases given in papal encyclicals, in particular Pius XI Quadragesimo Anno. Its capacity justifies the treating of it not as a principle, but as an idea merging social situations and organizational solutions which attach particular importance to preserve the autonomy and subjectivity. Understood in this way, it combines what was previously shared. And in this I see her cognitive and practical usability.

Keywords:
autonomy; centralization vs decentralization in management; democracy; human dignity; subsidiarity; territorial self-government

Pełny tekst:
PDF- 31-52

Bibliografia:
Campbell J., Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.
Coleman J.S., Racjonalna rekonstrukcja społeczeństwa, „Studia Socjologiczne” 1992, nr 1.
Constant B., Zasady polityki mające zastosowanie do wszystkich rządów, Fundacja Res Publica, Warszawa 2008.
Delsol Ch., Czym jest człowiek? Kurs antropologii dla niewtajemniczonych, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2011.
Durkheim E., O podziale pracy społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Frysztacki K., Solidarność, [w:] M. Bogunia-Borowska (red.), Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, Znak, Kraków 2015.
Habuda A., Habuda L., Nie wspólnota, lecz społeczność. W kwestii podmiotu terytorialnej samorządności, [w:] A.W. Jabłoński, Z.M. Nowak (red.), Demokracja – społeczeństwo – globalizacja, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Opole 2005.
Habuda L., Jednolitość kierowania w literaturze organizacji i zarządzania, „Prakseologia” 1975, nr 1.
Habuda L., Polska reforma terytorialnego samorządu. Osobisty ślad odciśnięty na niej przez jej trzech współautorów, „Atheneaum. Polskie Studia Politologiczne” 2015, nr 47.
Hall E.T., Ukryty wymiar, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1976.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1972.
Gościński J.W., Projektowanie systemów zarządzania, PWN, Warszawa 1971.
Jan XXIII, Mater et magistra, [w:] Społeczne nauczanie Kościoła, „Znak” 1982, nr 7–9 (332–334).
Jan XXIII, Pacem in terris, [w:] Społeczne nauczanie Kościoła, „Znak” 1982, nr 7–9 (332–334).
Jasińska-Kania A., Miłość, [w:] M. Bogunia-Borowska (red.), Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, Znak, Kraków 2015.
Judt T., Źle ma się kraj. Rozprawa o naszych współczesnych bolączkach, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2011.
Kowalewski S., Nauka o administrowaniu, Książka i Wiedza, Warszawa 1976.
Kulesza M., Zasada subsydiarności jako klucz do reform ustroju administracyjnego państw Europy Środkowej i Wschodniej (na przykładzie Polski), [w:] D. Milczarek (red.), Subsydiarność, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Leon XIII, O kwestii robotniczej (Rerum novarum), [w:] Społeczne nauczanie Kościoła, „Znaki” 1982, nr 332–334.
Millon-Delsol Ch., Zasada pomocniczości, Społeczny Instytut Wydawniczy, Kraków 1995.
Millon-Delsol Ch., Zasada subsydiarności – założenia, historia, problemy współczesne, [w:] D. Milczarek (red.),Subsydiarność, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Ossowska M., O dwóch rodzajach ocen, „Kwartalnik Filozoficzny” 1964, nr 2–4.
Ossowski S., Koncepcje ładu społecznego i typy przewidywań, [w:] S. Ossowski, O osobliwościach nauk społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962.
Pawłowskiej A., Grabowska S., Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
Piasecki A., Pomocniczość samorządowego województwa. Teoria i praktyka, [w:] A. Pawłowska, S. Gawłowska (red.), Zasada pomocniczości. Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
Pipes R., Własność a wolność, Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2000.
Pius XI, Quadragesimo anno, [w:] Nauka społeczna Kościoła, „Znak” 1984, nr 7–9 (332–334).
Popławska E., Wpływ zasady subsydiarności na przemiany ustrojowe w Polsce, [w:] D. Milczarek (red.), Subsydiarność, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Regulski J., Samorządna Polska, Rosner i Wspólnicy, Warszawa 2005.
Rosanvallon P., Kontrdemokracja. Polityka w dobie nieufności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2011.
Simon H.A., Działanie administracji. Podejmowanie decyzji w organizacjach administracyjnych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
Społeczeństwo obywatelskie bez obywateli. Z prof. Andrzejem Sicińskim, socjologiem kultury o obrazie Polski w Europie, elitach i klikach politykierów rozmawia Mariusz Urbanek, „Odra” 2006, nr 1.
Starościak J., Zarys nauki administracji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971.
System Putina. Garri Kasparow w rozmowie z autorem „Tygodnika”, Jackiem Stawiskim, „Tygodnik Powszechny” z dn. 12.10.2012 r.
Śpiewak P., Poszukiwanie wspólnot, [w:] P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2006.
Tischner J., Z problematyki wychowania chrześcijańskiego, [w:] J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1992.
Touraine A., Myśleć inaczej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2011.