Bezpieczeństwo człowieka i państwa edukacyjnym wyzwaniem początku XXI wieku

Human and National Security as an Educational Challenge at the Beginning of the 21st Century

KRZYSZTOF GRABOWSKI

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2014.001

ISSN: 1896-4087

Streszczenie:
Celem artykułu jest próba zapoznania czytelnika ze współczesnymi wyzwaniami stawianymi przed edukacją, mającymi kluczowe znaczenie dla wzrostu bezpieczeństwa człowieka, państwa, a w konsekwencji świata. Pierwsza część opracowania stanowi wprowadzenie w główne obszary poruszanych tematów. W pewnym stopniu część ta jest także częścią teoretyczną. Głównym jej zadaniem jest możliwie właściwe wyjaśnienie kluczowych kategorii pojawiających się w tym artykule, a także przedstawienie i wyjaśnienie celów, do jakich powinna zmierzać i jakimi powinna się kierować edukacja, przed którą stawia się dzisiaj niełatwe zadanie wykształcenia człowieka gotowego sprostać współczesnym wyzwaniom związanym z postępującą globalizacją w dziedzinach myśli, techniki, kultury i sztuki. Przeważająca część artykułu poświęcona jest zagrożeniom związanym z rozwojem nowych kategorii terroryzmu, transnarodowej przestępczości oraz pojawiającym się nowym formom ideologii i fundamentalizmów religijnych zagrażających stabilności dzisiejszej cywilizacji.
Opracowanie porusza także przez niektórych bagatelizowane, jednakże nie mniej istotne problemy stanowiące wyzwania i niosące zagrożenia będące skutkiem dynamicznie rozwijającej się cywilizacji. Do grupy tej należy zaliczyć zagrożenia: ekonomiczne, ekologiczne, społeczne, a także zagrożenia kulturowe niesione kolejną falą cywilizacyjną.

Abstract:
The article attempts to familiarize the reader with modern challenges placed in front of education, which have key meaning for the rise of safety of the people, the nation and, as a consequence, the world. First part of the case study accounts for an introduction into the main areas of the broached subjects. In a way this part is also a theoretical part. Its main task is to explain, in a most adequate manner, the key categories to appear in this article, as well as to present and explain the goals placed in front of education. At the same time, education faces a difficult task, in form of educating a man ready to achieve modern challenges linked with ongoing globalization in fields of thought, technology, culture and art. The prevalent part of the article is devoted to dangers related to development of new categories of terrorism, transnational crime and emerging new forms of ideologies and religious fundamentalists which endanger present-day civilization’s stability. This case study also tackles economical and social problems, as well as cultural dangers brought in with the next civilization wave. The author attempts, in an uncomplicated manner, to explain the essence of correct identification of the challenges and efficient elimination of emerging dangers.

Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo, polityka, edukacja

Keywords:

security, politics, education

Pełny tekst:
PDF – 7-36

Bibliografia:

Prace zwarte i publicystyka:
Balcerowicz B., Obrona państwa średniego, Warszawa 1997.
Bendyk E., Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci, Warszawa 2004.
Boryczka J., Stopa-Boryczka M., Kożuchowska K., Zmiany klimatu wywołane przez człowieka, [w:] Katastrofy i zagrożenia we współczesnym świecie, Warszawa 2008.
Botkin J., Elmandjra M., Malitza M., Uczyć się bez granic. Jak zewrzeć „lukę ludzką”, Warszawa 1982.
Brzeziński Z., Wielka szachownica, Warszawa 1998.
Flemming M., Terroryzm polityczny w międzynarodowym prawodawstwie, Wojskowy Przegląd Prawniczy 1996, nr 1.
Grabowski K., Znaczenie kultury i oświaty w procesie odzyskiwania racji stanu przez Polskę Rzeczpospolitą, [w:] Zbliżenia cywilizacyjne. Edukacja, kultura, polityka, (red.) A. Sepkowski, Włocławek 2013.
Gryz J., Bezpieczeństwo państwa. Władza – polityka – strategia, Warszawa 2013.
Hassner P., Koniec pewników, esej o wojnie, pokoju i przemocy, Warszawa 2002.
Human Security Centre, Human Security Report 2005, Oxford 2005.
Jaskiernia J., Bezpieczeństwo państwa a ochrona praw i wolności jednostki, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Jenkins B. M., International Terrorism. A New Mode of Conflict. California Seminar on Arms Control and Foreign Policy, Los Angeles 1975.
Kaczmarski M., Problem proliferacji broni masowego rażenia, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Kaczmarski M., Problematyka zbrojeń i rozbrojenia, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, (red.) R. Zięba, Warszawa 2008.
Kissinger H., Dyplomacja, Warszawa 2009.
Kitler W., Istota bezpieczeństwa narodowego, [w:] Edukacja obronna społeczeństwa, (red.) B. Wiśniewski, W. Fehler, Białystok 2006.
Koziej S., Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja, Bezpieczeństwo Narodowe 2011, t. 18, nr 2.
Kozielecki J., Człowiek wielowymiarowy, Warszawa 1996.
Kozub M., Myśleć strategicznie o bezpieczeństwie przyszłości, Warszawa 2013.
Krause J., The proliferation of weapons of mass destruction: The risks for Europe, Chaillot Paper 1996, No. 5.
Kundzelewicz Z. W., Kowalczyk P., Zmiany klimatu i ich skutki, Poznań 2008.
Leszczyński M., Bezpieczeństwo społeczne Polaków wobec wyzwań XXI wieku, Warszawa 2011.
Łastawski K., Racja stanu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000.
Łomny Z., Człowiek i edukacja wobec przemian globalnych, Radom 1996.
Madej M., Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Warszawa 2007.
Madej M., Cyberterroryści, cyberprzestępcy i hakerzy, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Marczak J., Społeczeństwo w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego, [w:] Podstawy bezpieczeństwa narodowego Polski w erze globalizacji, (red.) R. Jakubczak, Warszawa 2008.
Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J. et al., Granice wzrostu. Pierwszy raport dla Klubu Rzymskiego, Warszawa 1973.
Mesarovic M., Pestel E., Ludzkość w punkcie zwrotnym, Warszawa 1978.
Nakonieczna J., Migracje międzynarodowe jako wyzwanie we współczesnym świecie, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Nowa encyklopedia powszechna, Warszawa 1997.
Pieczywok A., Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności, Warszawa 2012.
Polska w obliczu wspołczesnych wyzwań cywilizacyjnych, Warszawa 1991.
Połturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1997.
Pronińska K., Ewolucja zagrożeń bezpieczeństwa energetycznego, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Rudnicki B., Edukacja dla bezpieczeństwa i jej interpretacja, [w:] Edukacja dla bezpieczeństwa, materiały z konferencji naukowej 23–24 maja 1994, (red.) R. Stępień, Warszawa 1994.
Sienkiewicz P., 25 wykładow, Warszawa 2013.
Siuda T., Zaczek-Zaczyński K., Edukacja obronna, [w:] Współczesne zagrożenia edukacji dla bezpieczeństwa, (red.) R. Stępień, Warszawa 1999.
Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
Strulak T, Niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, (red.) J. Symonides, Warszawa 2006.
Sulowski S., O nowym paradygmacie bezpieczeństwa, [w:] Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa: wybrane zagadnienia, Warszawa 2009.
Szymonik A., Organizacja i funkcjonowanie systemów bezpieczeństwa, Warszawa 2011.
Tinbergen J., O nowy ład międzynarodowy, Warszawa 1978.
Toffler A., Learning for Tomorrow. The Role of the Future in Education, New York 1974.
Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1985.
Tomasiewicz J., Terroryzm na tle przemocy politycznej. Zarys encyklopedyczny, Katowice 2000.
Williams Ph., Transnational criminal organizations and international security, Survival 1994, No. 1. Wyciechowska I., Przestępczość zorganizowana i przemyt ludzi, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Zięba R., Nowe wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego: aspekt metodologiczny, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, (red.) J. Symonides, Warszawa 2010.
Zięba R., Pojęcia i istota bezpieczeństwa międzynarodowego, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, (red.) R. Zięba, Warszawa 2008.
Zięba R., Teoria ogolna bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych, [w:] Stosunki międzynarodowe w XXI wieku, (red.) E. Haliżak, Warszawa 2006.

Źrodła internetowe:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zamachy_w_Norwegii_%282011%29 [dostęp: 3.01.2014 r.).
http://polish.ruvr.ru/2013_12_31/Spolecznosc-miedzynarodowa-jest-
-wstrzasnieta-zamachami-wWolgogradzie [dostęp: 3.01.2014 r.].
http://wiadomosci.onet.pl/kraj/marcin-zaborowski-w-grupie-doradcow-sekretarza-generalnego-nato-granice-polski-sa/2fpmv [dostęp: 27.03.2014, godz. 21:10].
http://wiadomosci.onet.pl/swiat/byly-premier-libii-ostrzega-zachod/cx8qg [dostęp: 7.03.2014 r. godz. 15:49].
http://wiadomosci.onet.pl/swiat/fischer-ustepstwa-wobec-putina-narazaja--na-szwank-pokoj-w-europie/cpedv [dostęp: 29.03.2014, godz. 15:20].
http://www.wprost.pl/ar/441980/Lawrow-Rosja-bedzie-nalegac-na-federalizacji-Ukrainy/ [dostęp: 29.03.2014 r. godz. 15:23].
http://wyborcza.pl/1,76842,15675315,Afganistan_poparl_aneksje_Krymu__Kto_jeszcze_uznaje.html#ixzz2xKv878Ec [dostęp: 29.03.2014, godz. 13:00].