Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego uczniów w realizacji założeń edukacji zdrowotnej na zajęciach wychowania fizycznego

Shaping the sense of physical and mental safety in pupils by implementing health education assumptions during physical education classes

MACIEJ SZPAK

Uczelńia Nauk Społeczńych w Łodzi

ISSN: 1896-4087

e-ISSN: 2658-1248

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2020.009

Streszczenie:
Artykuł omawia kwestie kształtowańia bezpieczeństwa fizyczńego i psychiczńego uczńiów w realizacji założeń edukacji zdrowotńej ńa zajęciach wychowańia fizycz-ńego. Autor ańalizuje kwestie subiektywńego poczucia bezpieczeństwa uczńiów oraz czyńńików waruńkujących budowańie bezpieczńego środowiska edukacyjńego za-równo w wymiarze fizycznym, psychicznym jak i społeczńym. Dokońuje rówńież opisu koncepcji resilience oraz kompetencji kluczowych do ochrony i doskonalenia zdrowia w odńiesieńiu do jego holistyczńego modelu. Omówieńiu założeń i celów współczesńej edukacji zdrowotńej w końtekście budowańia poczucia bezpieczeństwa we wskaza-ńych sferach i szeroko pojętej profilaktyki, towarzyszy ańaliza możliwości realizacyj-ńych w odńiesieńiu do specyfiki zajęć wychowańia fizyczńego.

Abstract:
The article discusses the issues of shaping the physical and mental safety in pupils through the implementation of health education assumptions during physical edu-cation classes. The author analyzes the issues of the pupils' subjective sense of safety and the factors determining the process of building physically, mentally and socially safe educational environment. The article also describes the concept of resilience as well as the key competences essential to protect and improve health in relation to its holistic model. The discussion of the assumptions and goals of modern health education in the context of building the sense of safety in the indicated spheres and also broadly understood prevention is supplemented by an analysis of implementation possibilities concerning the specificity of physical education classes.

Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo fizyczńe, bezpieczeństwo psychiczńe, edukacja zdrowotna, wychowanie fizyczne

Keywords:
physical safety, mental safety, health education, physical education

Pełny tekst:
PDF – 28-53

Bibliografia:

Korcz I. Inteligencja emocjonalna – gwarantem bezpieczeństwa i determinantą rozwoju uczniów, [w:] D. Czajkowska-Ziobrowska, A. Zduniak (red.), Edu-kacja dla bezpieczeństwa – bezpieczna szkoła, bezpieczny uczeń, Wyd. Wyż-szej Szkoły Bezpieczeństwa, Pozńań 2007.
Korzeniowski L., Zarządzanie bezpieczeństwem. Rynek, ryzyko, zagrożenie, ochrona, [w:] P. Tyrała (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem, Wyd. PSB, Kraków 2000.
Maslow A., Motywacja i osobowość, Wyd. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1993.
Mazur J., Szkoła i jej otoczenie jako siedlisko i obszar oddziaływań profilaktycz-nych, [w:] A. Zduńiak, M. Kryłowicz (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa – w rodzinie, szkole i pracy, Wyd. Elipsa, Warszawa-Pozńań 2004.
MHP Hands, Promocja zdrowia psychicznego w placówce edukacyjnej, Podręcz-nik, MHP Hands Consortium, 2009
Nerwińska E., Psychospołeczne uwarunkowania bezpieczeństwa w szkole, Wyd. ORE, Warszawa 2007.
Olweus D., Mobbing. Fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać?, Wydawnic-two Jacek Santorski & CO, Warszawa 1998.
Ostaszewski K., Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykow-nych dzieci i młodzieży, [w:] J. Mazur (red.) Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC, Wyd. Vespa Druk, Warszawa 2008.
Ostaszewski K., Związki między edukacją zdrowotną a szkolnym programem profilaktyki, [w:] B. Woynarowska (red.), Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli, Wyd. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2011.
Ostaszewski K., Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechani-zmów resilience, Wyd. IPiN, Warszawa 2014.
Przemoc w szkole. Raport z badań, CBOS, 2006 http://www.szkolabezprze-mocy.pl/1104,badania-spo-eczne-2006.
Rozporządzeńie Mińistra Edukacji Narodowej z dńia 14 lutego 2017 r. w spra-wie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształceńia ogólńego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczńiów z ńiepełńosprawńością ińtelektualńą w stopńiu umiarkowańym lub zńaczńym, kształceńia ogólńego dla brańżowej szkoły I stopńia, kształ-ceńia ogólńego dla szkoły specjalńej przysposabiającej do pracy oraz kształceńia ogólńego dla szkoły policealńej (Dz.U. 2017, poz. 356).
Ustawa z dńia 10 czerwca 2016 roku o działańiach ańtyterrorystyczńych (Dz.U. 2016, poz. 904).
Ustawa z dńia 14 grudńia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017, poz. 59).
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/karta-nauczyciela-16790821.
WHO, Child and Adolescent Mental Health Policies and Plans. Geneva, 2005, https://www.who.int/mental_health/policy/services/essentialpackage1v11/en/
WHO, Global status report on violence prevention, Geneva, 2014 https://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/status_report/2014/en/
WHO, Life skills education in schools, Geneva, 2003 https://apps.who.int/iris/handle/10665/63552 [dostęp: 10-04-2020].
Wolny B., Edukacja zdrowotna w szkole Poradnik dla dyrektorów szkół i nau-czycieli, Wyd. ORE, Warszawa 2019.
Woynarowska B., Bezpieczeństwo – zapobieganie urazom, [w:] B. Woynarow-ska (red.), Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wyd. PWN, War-szawa 2007.
Woynarowska B., Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole podsta-wowej. Poradnik dla dyrektorów szkół, Wyd. ORE, Warszawa 2014.
Woynarowska B., Edukacja zdrowotna, Wyd. PWN, Warszawa 2008.
http://www.szkolabezprzemocy.pl/479,badania [dostęp: 17-03-2020].
https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/bezpieczna-szkolaplacowka-zagrozenia-i-zalecane-dzialania-profilaktyczne-w-zakresie-bezpieczenstwa-fizycznego-i-cyfrowego-uczniow/
https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/programy/program-bezpieczna/ [dostęp: 20-01-2020].
https://men.gov.pl/pl/zwiekszanie-szans/program-bezpieczna# [dostęp: 20-01-2020].
https://podstawaprogramowa.pl/Szkola-podstawowa-IV-VIII/Wychowanie-fizyczne [dostęp: 17-12-2019].
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/wychowanie-fizyczne.-pp-z-komentarzem.-szkola-podstawowa-1.pdf [dostęp: 5-02-2020].