Zawód pielęgniarki jako profesja szczególnie obciążona długotrwałym stresem i zagrożeniem wystąpienia depresji

The profession of a nurse as a particularly burdened by long-term stress and the risk of depression

MARIOLA RYBKA, AGNIESZKA RYMAR

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2020.001

ISSN:2451-1846

Streszczenie:
Wstęp. Choroba nowotworowa jest jednym z najważniejszych problemów współczesnej medycyny. Objawem prawie każdego etapu tej choroby jest ból, który definiowany jest jako nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, związane rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek, a także opisywane w kategoriach takiego uszkodzenia. Z symptomem tym spotykamy się u 66% chorych w terminalnym stadium, u 55% osób podczas leczenia onkologicznego i u 39% ozdrowieńców. Dlatego też, posiadanie wiedzy na temat jego łagodzenia powinno stać się priorytetem dla osób uczestniczących w procesie leczenia.
Cel. Celem pracy jest ocena poziomu wiedzy pielęgniarek z zakresu terapii bólu nowotworowego.
Materiał i metody. Badaniem objęto 48 pielęgniarek pracujących na Oddziale Klinicznym Nefrologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Szpitala Wielospecjalistycznego w Toruniu. 100 % respondentów stanowiły kobiety. Badania przeprowadzono w miesiącu lutym 2018 roku, zostały one wykonane metodą sondażu diagnostycznego. Analizowano czy poziom wiedzy zależy od stażu pracy, wykształcenia. Sprawdzano, czy badani postępują zgodnie z przyjętymi procedurami oraz czy biorą udział w szkoleniach z zakresu terapii bólu nowotworowego. Wykorzystano technikę ankiety, a informacje zostały zebrane za pomocą kwestionariusza ankiety, który skonstruowano na rzecz prowadzonych badań. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą współczynnika korelacji R Spearmana oraz Testu U Manna – Whitneya.
Wyniki. Umiejętność definiowania bólu wykazało 39,6% respondentów, a 35,7% badanych wskazało skalę numeryczną jako najczęściej wykorzystywane narzędzie do oceny natężenia bólu nowotworowego. 50% badanych pielęgniarek prowadzi karty kontroli bólu. Według 26,4% respondentów indywidualne dobieranie dawek i leków to najważniejsza zasada leczenia bólu. Leki I szczebla drabiny analgetycznej potrafi scharakteryzować 45,8% badanych. Respondenci w średnim stopniu znali uboczne objawy ze strony układu pokarmowego spowodowane przez leki opioidowe (33,9% wskazało zaparcia). Badani w 87,5% znali definicję leków adjuwantowych. Dla 38,5% za najważniejszą cechę bólu przebijającego wskazało jego charakter napadowy. Na poszerzenie i utrwalanie wiedzy na temat leczenia bólu poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie wskazało 77,1% respondentów. Poziom wiedzy pielęgniarek z zakresu zasad leczenia bólu w chorobie nowotworowej jest średni. Wynik nie jest uzależniony od czynników zawodowych.
Wnioski. 1. Czynnikiem, który nie ma wpływu na poziom wiedzy z zakresu leczenia bólu nowotworowego jest staż pracy. 2. Badania nie wykazały zależności między wykształceniem, posiadanymi kwalifikacjami, a reprezentowanym poziomem wiedzy. 3. Tylko połowa ankietowanych oceniając ból nowotworowy postępuje zgodnie z przyjętymi procedurami opracowanymi przez szpital. 4. Personel uczestniczy w szkoleniach z zakresu leczenia bólu nowotworowego, jednak w znacznej mierze są to szkolenia wewnątrzszpitalne.

Abstract:
Introduction.The responsibility arising from the requirements of nursing is causing that many nurses feel pressure and discomfort every day. The multitude, intensity and frequency of stressors experienced every day by nurses inevitably lead to an increase in negative emotions. Many studies have proven the direct impact of stress experienced by nurses on the deterioration of the quality of life on its various areas. Such a multidimensional disorder in performing life roles leads to symptoms of depression, and thus to deterioration of both mental and physical well-being.
Aim. The aim of the presented research was to determine the degree of stress burden on people working as a nurse and to answer the question whether nursing as a profession is particularly prone to depression.
Material and methods. The group of respondents consisted of 100 nurses working in various forms of employment at Szpital Lipno Sp. z o.o. The study used a self-designed questionnaire, Beck's BDI-II test and the psychological measurement of disposable coping MINI COPE.
Results. The obtained results confirmed that nursing is a profession particularly exposed to long-term stress. 80% of the surveyed nurses show a high exposure to stress, 16% of the respondents not too much, and 4% negligible. This means that eight out of ten nurses experience a high stress load in their workplace. Symptoms of depression occur in over 1/3 of respondents (34%).
Conclusions. Nursing is a profession that is particularly burdened with long-term stress, and thus every third nurse indicates symptoms of depression.

Słowa kluczowe:
pielęgniarstwo, obciążenie, czynniki wywołujące długotrwały stres, objawy depresyjne

Keywords:
nursing, burden, stress factors, long-term stress, depressive symptoms

Pełny tekst:
PDF – 9-28

Bibliografia / Bibliography:
1.Gross P. Czynniki wyzwalające stres w pracy pielęgniarki. Evereth News 11/2018. Evereth Publishing. Warszawa 2018.
2. Maharaj S., Lees T., Lal S. Prevalence and Risk Factors of Depression, Anxiety and Stress in a Cohort of Australian Nurses. International Journal of Enviromental Research and Public Health. Wydawnictwo MDPI. Bazylea 2018.
3.Roberts RK, Grubb PL. The consequences of nursing stress and need for integrated solutions. Rehabilitation Nursing. The official journal of the Association of Rehabilitation Nurses 2014 nr 39. E-pub 2013:62-9.
4.Kędra E., Nowocień M. Czynniki stresogenne a ryzyko wypalenia zawodowego w pracy pielęgniarek. Pielęgniarstwo Polskie 2015;3(57):293-306.
5.Dąbrowska P., Olejnik B., Kułak - Bejda A., Krajewska-Kułak E. Narażenie na stres i wypalenie zawodowe w grupie pielęgniarek psychiatrycznych. Holistyczny wymiar medycyny. Wydawnictwo UM w Białymstoku. Białystok 2018. Tom IV: 530-536,557.
6.Maslach Ch., Leiter M. Prawda o wypaleniu zawodowym. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2011.
7.Kliszcz J. Depresja, lęk i pielęgniarskie życie. Magazyn pielęgniarki i położnej. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. Warszawa 2017:4-7.
8.Letvak S., Ruhm Ch., McCoy T. Depression in Hospital-Employed Nurses. Clinical Nurse Specialist. The Journal for Advanced Nursing Practice 2012;26/3:177 – 182. dostęp on-line z dnia 12.04.2020.
9.Gherardi-Donato EC, Cardoso L, Teixeira CA, Pereira Sde S, Reisdorfer E Association between depression and work stress in nursing professionals with technical education level. Revisto Latino Americana de Enfermagem. 2015; dostęp on-line z dnia 23.12.2019.
10.Haor B., Głowacka M., Ślusarz R., Piotrowska A. Behaviors and experiences of nurses connected with professional work. Nursing Problems / Problemy Pielęgniarstwa. Via Medica 2014:142-146.
11.Grabowski D., Pollak A., Czerw A. Wymiary etyki pracy jako predykatory strategii radzenia sobie ze stresem. Medycyna Pracy 2017;68(6):711-724 dostęp on-line z dnia 02.04.2020.