Historia kurateli sądowej w Polsce – uwarunkowania organizacyjno-prawne

The history of court guardianship in Poland – organizational and legal conditions

PAWEŁ SOBIERAJSKI

Państwowa Uczelnia Zawodowa we Włocławku

ISSN: 1896-4087

e-ISSN: 2658-1248

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2019.018

Streszczenie:
Artykuł powstał w związku z upamiętnieniem obchodów 100-lecia kurateli sądowej w Polsce. Tekst ma wymiar przeglądowy i popularyzatorski – autor przedstawia istotne momenty (kroki) w rozwoju instytucji kurateli sądowej – od 1919 roku do uchwalenia Ustawy o kuratorach sądowych w 2001 roku.

Abstract:
This paper was written to commemorate the 100th anniversary of the introduction of court guardianship in Poland. The text has a review and popularizing dimension - the author presents the most important moments (steps) in the history of court guardianship – from 1919 till the introduction of The Act on Probation Officers in 2001.

Słowa kluczowe:
historia, kuratela sądowa

Keywords:
history, court guardianship

Pełny tekst:
PDF – 34-50

Bibliografia:
1.Holewiński S., O warunkowym skazaniu, „Ateneum” 1897, t. III, s. 225–226, [za:] J Skupiński, Warunkowe skazanie w prawie polskim na tle porównawczym, Wyd. Polska Akademia Nauk, Warszawa 1992.
2.Jedynak T., Martuszewicz A., Od rozporządzenia do ustawy o kuratorach sądowych, [w:] T. Jedynak, K. Stasiak (red.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego, Wyd. Lexis-Nexis, Warszawa 2008, s. 62.
3.Kalinowski M., Nadzór kuratora sądowego – formą wychowania resocjalizacyjnego, [w:] K. Pospiszyl (red.), Resocjalizacja nieletnich. Doświadczenia i koncepcje, WSiP, Warszawa 1990, s. 285.
4.Kamiński J., Milewski S., Resocjalizacja skazanych. Poradnik dla kuratorów sądowych, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1979.
5.Komorowski A., Praktyczna działalność Koła Opiekunów Sądowych przy Sądzie dla nieletnich m. st. Warszawy, [w:] A. Komorowski, E. Neymark, Z. Rosenblum, O sądownictwie dla nieletnich w Polsce, Dział Wydawnictw Związku Spółdzielni Spożywców, Warszawa 1928.
6.Korenfeld M., Zamiast kary, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1889, nr 2, s. 17 i nast., [za: J Skupiński, Warunkowe skazanie..., op. cit.
7.Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1938.
8.Marek A., Rola amerykańskiej probacji i jej efektywność, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Prawo XVI” 1978, z. 89.
9.Marek A., Środki probacyjne, [w:] A. Marek et al. (red.), Prawo karne, Wyd. PWN, Warszawa 1986.
10.Marzec-Holka K., Instytucja społecznych kuratorów sądowych w świetle badań, Wyd. Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Bydgoszcz 1994.
11.Mościskier A., System kuratorski i opieki postpenitencjarnej w Anglii i Walii, „Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW” 1985, t. 9.
12.Skupiński J., Warunkowe skazanie w prawie polskim na tle porównawczym, Wyd. Polska Akademia Nauk, Warszawa 1992.
13.Sobierajski P., „Socjalno-wychowawcze aspekty kurateli sądowej dla dorosłych (w świetle opinii kuratorów)”, niepublikowana rozprawa doktorska, promotor: prof. dr hab. Andrzej Olubiński, Toruń 1999.
14.Stasiak K., Ewolucja kurateli sądowej od początku do wejścia w życie rozporządzenia z 1986 r., [w:] T. Jedynak, K. Stasiak (red.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego, Wyd. Lexis-Nexis, Warszawa 2014.
15.Stępniak P., Funkcjonowanie kurateli sądowej. Teoria a rzeczywistość, Wyd. UAM, Poznań 1992.
16.Szymków K., Instytucja stałych opiekunów sądowych 1919–1929, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2018, vol. 7 (1), s. 70–75.
1.Akty prawne przywołane w tekście (chronologicznie):
2.Dekret Naczelnika Państwa z 8 lutego 1919 r. w przedmiocie utworzenia sądów dla nieletnich, Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 14, poz. 171.
3.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 26 lipca 1919 r. w przedmiocie urządzenia sądów dla nieletnich, Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 63, poz. 378.
4.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 czerwca 1929 r. w sprawie przekształcenia instytucji opiekunów sądowych na kuratorów nieletnich przy sądach grodzkich i przy sądach dla nieletnich, Dz.U. nr 47, poz. 387.
5.Rozporządzenie Prezydenta RP z 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny, Dz.U. RP nr 60, poz. 571.
6.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 lipca 1956 r. o inspektorach społecznych przy sądach powiatowych, Dz.U. 1956, Nr 29, poz. 134.
7.Ustawa z 29 maja 1957 r. o warunkowym zwolnieniu osób odbywających karę pozbawienia wolności, Dz.U. nr 31, poz. 134.
8.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15 stycznia 1958 r. w sprawie nadzoru nad warunkowo zwolnionymi, Dz.U. nr 10, poz. 35.
9.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 13 lutego 1959 r. o kuratorach sądowych dla nieletnich, Dz.U. 1959, Nr 18, poz. 113.
10.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 1 kwietnia 1959 r. w sprawie wynagradzania kuratorów zawodowych dla nieletnich, Dz.U. 1959, Nr 26, poz. 164.
11.Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 10 kwietnia 1959 r. – Instrukcja w sprawie kuratorów sądowych dla nieletnich, Zbiór resortowych aktów prawnych Ministerstwa Sprawiedliwości, tom I, poz. 121, Cyt. za: K. Sta¬siak, Ewolucja kurateli sądowej od początku do wejścia w życie rozporządzenia z 1986 r., [w:] T. Jedynak, K. Stasiak (red.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego, Wyd. Lexis-Nexis, Warszawa 2014.
12.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 3 marca 1965 r. w sprawie dozoru nad osobami, którym wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono oraz w sprawie nadzoru nad osobami warunkowo zwolnionymi, Dz.U. nr 12, poz. 80.
13.Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny, Dz.U. 1970 nr 13, poz. 94.
14.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 3 maja 1973 r. w sprawie kuratorów nieletnich, Dz.U. 1973, Nr 18, poz. 107.
15.Ustawa z 20 czerwca 1985 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. 1985 nr 31, poz. 137.
16.Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 24 listopada 1986 roku w sprawie kuratorów sądowych, Dz.U. 1986 nr 43, poz. 212.
Netografia:
1.„Wykaz prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów”, https://bip.kprm.gov.pl/kpr/form/r7793828829424,Projekt-ustawy-o-kuratorskiej-sluzbie-sadowej.html [dostęp: 29-10-2019].
2.„Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem ustawy o kuratorskiej służbie sądowej”, https://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/303079973-Ministerstwo-Sprawiedliwosci-pracuje-nad-projektem-ustawy-o-kuratorskiej-sluzbie-sadowej.html [dostęp: 29-10-2019].
3.„Ustawa o kuratorach sądowych - planowana na trzeci kwartał 2019 r.”, https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/ustawa-o-kuratorach-sadowych-planowana-na-trzeci-kwartal-2019-r,420822.html [dostęp: 29-10-2019].