Strategie radzenia sobie ze stresem w opinii pielęgniarek
Strategies for coping with stress in the opinion of nurses
AGNIESZKA PIERNIKOWSKA, DOMINIKA PODSIADŁY
DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2019.003
ISSN: 2451-1846
Streszczenie:
Wstęp. W ogólnym ujęciu stres określany jest jako reakcja organizmu na stawiane psychiczne i fizyczne wymagania. Nieustanne narażanie się na stres zawodowy może doprowadzić do poważnych konsekwencji. Jedną z nich, szeroko opisywaną w literaturze, jest zespół wypalenia zawodowego pielęgniarek. Aktualne koncepcje radzenia sobie ze stresem określają osobowościowe oznaki odporności na stres jako „mediatorami procesu stresowego”.
Cel. Celem przeprowadzonych badań jest analiza opinii pielęgniarek na temat strategii radzenia sobie ze stresem.
Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 70 pielęgniarek i pielęgniarzy pracujących na oddziałach zachowawczych i zabiegowych w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym im. dr W. Biegańskiego w Grudziądzu, po uzyskaniu pozytywnej zgody Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przy Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy oraz zgody Dyrekcji szpitala. Wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankietowania oraz autorski kwestionariusz ankiety i standaryzowany kwestionariusz Mini-Cope.
Wyniki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż pielęgniarki z najmłodszej kategorii wiekowej i z najkrótszym stażem pracy istotnie częściej wybierały strategie: pozytywne przewartościowanie, poczucie humoru oraz zajmowanie się czymś innym. Jako strategię radzenia sobie ze stresem w postaci poszukiwania wsparcia instrumentalnego częściej wybierały pielęgniarki w grupie 36-45 lat. Natomiast absolwenci z wyższym wykształceniem stawiali na aktywne radzenie sobie, zajmowanie się czymś innym, pozytywne przewartościowanie i rozwój. Z kolei niższe wykształcenie wskazywało na aktywne radzenie sobie, planowanie i zajmowanie się czymś innym.
Wnioski. Według opinii respondentów praca pielęgniarki/pielęgniarza jest często stresująca. Stosowanymi strategiami radzenia sobie ze stresem jest aktywne radzenie sobie, planowanie, zajmowanie się czymś innym. Średni wiek badanych pielęgniarek/pielęgniarzy wyniósł 43 lata. Najliczniejszą grupę stanowili badani z ukończonym liceum medycznym (41,4%), natomiast najmniejszą studium medyczne (8,6%).
Abstract:
Introduction. In general, stress is defined as the body's response to the psychological and physical demands. The constant exposure to professional stress can lead to serious consequences. One of them, widely described in the literature, is the burnout syndrome of nurses. Current concepts of coping with stress determine the personality signs of resistance to stress as "mediators of the stress process"
Aim. The aim of the conducted research is to analyze the nurses' opinions on the strategy of coping with stress.
Materials and methods. The study involved a group of 70 nurses working on conservative and surgical wards in the Regional Specialist Hospital Dr W. Biegański in Grudziądz, after obtaining the positive consent of the Bioethical Commission of the Nicolaus Copernicus University in Toruń at Collegium Medicum Ludwika Rydygiera in Bydgoszcz and the consent of the Hospital Management. The method of diagnostics survey, questionnaire technique and author's questionnaire and standardized Mini-Cope questionnaire were used.
Results.As a result of the conducted research, it was found that nurses from the youngest group and with the shortest seniority significantly more often chose the following strategies: positive re-evaluation, sense of humor and other activities. Nurses in the 36-45 age group were more likely to choose to seek instrumental support as a strategy of coping with stress. However , graduates with higher education focused on active coping activities , positive reevaluation and development as well as other activities . In turn, lower education indicated active coping activities , planning and other activities.
Conclusions. According to the respondents, the nurse job is often stressful. The strategies used to cope with stress are active coping activities, planning, and other activities. The average age of the examined nurses was 43 years. The largest group involved the respondents with medical school education (41.4%), while the smallest medical higher education (8.6%).
Słowa kluczowe:
strategia, stres, pielęgniarka
Keywords:
strategy, stress, nurse
Pełny tekst:
PDF 50-67
Bibliografia/Bibliography:
1.Borys B., Majkowicz M.: Psychologia w medycynie. Wyd. AMG, Gdańsk 2006;67-108,160-196.
2.Bartczak M.: Natężenie stresu i sposoby radzenia sobie ze stresem u ratowników medycznych i studentów ratownictwa medycznego. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy 2010; 7-17.
3.Basińska B., Wilczek Rużyczka E.: Zespół wypalenia zawodowego i zmęczenie w kontekście pracy zmianowej i stresu zawodowego wśród pielęgniarek chirurgicznych. Przegląd Psychologiczny 2011: 99-113.
4.Kędra E, Sanak K.: Stres i wypalenie zawodowe w pracy pielęgniarek. Piel. Zdr. Publ. 2013; 3 (2): 119–132.
5.Nowak – Starz G., Kozak B., Zdziebło K.: Wpływ stresu związanego z pracą zawodową na występowanie zespołu wypalenia zawodowego u pielęgniarek pracujących w oddziałach zabiegowych i zachowawczych. Studia Medyczne 2013; 29(1): 15-21.
6.Walden- Gałuszko K.: Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Wyd. LekarskiePZWL, Warszawa 2014; 179-185.
7.Waszkowska M., Potocka A., Wojtaszczyk P.: Miejsce pracy na miarę oczekiwań – poradnik dla pracowników socjalnych. Wyd. Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2010; 9-43.
8.Basińska M.A., Kasprzak A.: Związek między strategiami radzenia sobie ze stresem a akceptacją choroby w grupie osób chorych na łuszczycę. Przegląd Dermatologiczny 2012;6: 692-700.
9.Stres w miejscu pracy- stan prawny, przeciwdziałanie oraz działania związków zawodowych. http://www.opzz.org.pl/documents/707532/707723/publikacja+stres.pdf [dostęp: 08.06.2018].
10.Sygit- Kowalkowska E.: Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka- perspektywa psychologiczna. Hygeia Public Health 2014; 49(2): 202-208.
11.Ogińska- Bulik N., Juczyński Z.: Osobowość stres a zdrowie. Wyd. Difin, Warszawa 2010; 45-105,195-204,260-262.
12.Andruszkiewicz A., Basińska B.: Strategie radzenia sobie ze stresem zawodowym przez pielęgniarki a ich zachowania i przeżycia związane z pracą. Polskie Forum Psychologiczne 2010;15; 2: 169-192.
13.Kowalczuk K, Zdańska A, Krajewska-Kułak E, Łukaszuk C, Van Damme-Ostapowicz K, Klimaszewska K, Kondzior D, Kowalewska B, Rozwadowska E.: Stres w pracy pielęgniarek jako czynnik ryzyka wypalenia zawodowego. Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (3): 307–314.
14.Modzelewska T, Kulik T.B.: Stres zawodowy jako nieodłączny element zawodów profesjonalnego pomagania — sposoby radzenia sobie ze stresem w opinii pielęgniarek. Annales Universitatis Maria Skłodowska-Curie, Lublin — Polonia, 2000; LVIII, supl. VIII, 161 sectio D: 312–316.
15.Pietraszek A, Charzyńska-Gula M, Łuczyk M, Szadowska-Szlachetka Z, Kachaniuk H, Kwiatkowska J.: Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek. Journal of Education, Health and Sport. 2016; 6 (9): 643-652.
16.Tartas M., Derewicz G., Walkiewicz M., Budziński W.: Źródła stresu zawodowego w pracy pielęgniarek zatrudnionych w oddziałach o dużym obciążeniu fizycznym i psychicznym – hospicjum oraz chirurgii ogólnej. Ann. Acad. Med. Gedan., Gdańsk 2009; 145-153.
17.Śniegocka M., Śniegocki M.,: Analiza sposobów odpowiedzi na stres zawodowy wśród pielęgniarek. Problemy Pielęgniarstwa 2014;22 (4): 503-510.