Ocena sprawności instrumentalnej seniorów ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2 a poczucie własnej skuteczności
Instrumental skills assesment of seniors diagnosed with type 2 diabetes and self-efficacy
MARIOLA RYBKA, OLIWIA RZEPKA, JOANNA PRZYBYLSKA, ROBERT ŚLUSARZ
DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2017.014
ISSN 2451-1846
Streszczenie:
Wstęp. Cukrzyca typu 2 to zespół zaburzeń metabolicznych, która najczęściej dotyczy osób w starszym wieku. Stanowi ona istotny problemem kliniczny oraz wykazuje negatywny wpływ na długość i jakość życia seniorów.
Cel. Celem prowadzonych badań była analiza wpływu sprawności seniorów z cukrzycą typu 2 w czynnościach instrumentalnych w odniesieniu do poczucia własnej skuteczności.
Materiał i metody. W badaniu uczestniczyło 100 pacjentów z cukrzycą typu 2. Wykorzystany został kwestionariusz ankiety konstrukcji własnej, skala Lawtona oraz standaryzowana Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności GSES.
Wyniki. Mężczyźni chorujący na cukrzycę w wieku podeszłym posiadają zdecydowanie wyższy poziom poczucia własnej skuteczności w odniesieniu do kobiet. Lepiej radzą sobie także w instrumentalnych czynnościach dnia codziennego porównaniu do kobiet. Najwyższą sprawność w czynnościach instrumentalnych prezentowali seniorzy z wykształceniem wyższym oraz średnim a najniższą- osoby z wykształceniem podstawowym.
Wnioski. Sprawność instrumentalna seniorów z cukrzycą typu 2 różnicuje ich opinie w zakresie poczucia własnej skuteczności.
Słowa kluczowe:
sprawność instrumentalna, poczucie własnej skuteczności, senior
Abstract:
Intoduction. Type 2 diabetes is a metabolic disorder that most often relates to elderly people. It is a vital clinical problem and results in a negative impact on life expectancy and quality of seniors' life .
Aim. The purpose of the study was to analyze the impact of seniors' instrumental skills diagnosed with type 2 diabetes in relation to self-efficacy.
Material and methods. There were 100 patients with type 2 diabetes who participated in the study. A self-report questionnaire, a Lawton scale, and a standardized GSES General Efficacy Scale were used.
Results. Men with advanced diabetes have a significantly higher level of self-efficacy than women. They also deal with daily instrumental skills better than women. The highest sklifulness was represented by seniors with tertiary and secondary education and the lowest by people with basic education.
Conclusions. Instrumental skills of seniors with type 2 diabetes differentiates their opinions on self-efficacy.
Keywords:
instrumental ability, self-efficacy, senior
Pełny tekst:
PDF 28-43
Bibliografia / Bibliography:
1.Czeleko T., Śliwczyński A., Krasnodębski P., Karnafel P.: Przeżywalność chorych na cukrzycę w Polsce w latach 2008-2013: Ocena na podstawie bazy Górska- Ciebiada M., Ciebiada M., Barylski M., Loba J. Leki działające na układ inkretynowy w terapii cukrzycy typu 2. Geriatria. 2010;4:274-278.
2.Górska- Ciebiada M., Ciebiada M., Barylski M., Loba J.: Leki działające na układ inkretynowy w terapii cukrzycy typu 2. Geriatria. 2010;4: 274-278.
3.Wiktor K., Drozdzowska B., Czekajło A. i wsp:. Wybrane metody oceny czynnościowej (funkcjonalnej) w praktyce lekarskiej. Annales Academiae Medicae Silesinesis. 2010;64(5-6):76-81.
4.Januszkiewicz- Caulier J., Mossakowska M., Zdrojewski T. i wsp: Cukrzyca i jej powikłania w wieku podeszłym [w:] Mossakowska M., Więcek A. ,Błędowski P.: Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Wydawnictwo Termedia. Poznań 2012;169-180.
5.Kuczerowski R., Piątkiewicz P. Farmakoterapia w cukrzycy typu 2 w wieku podeszłym [w:] Piątkiewicz P.: Leczenie osób chorych na cukrzycę w wieku podeszłym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2015;47-82.
6.Wieczorowska- Tobis K., Derejczyk J. Układ endokrynologiczny. Cukrzyca [w:] Wieczorowska- Tobis K., Talarska D. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2013;180-186.
7.Schmid B., Strub P., Studer A. Układ hormonalny. Doustne leki przeciwcukrzycowe [w:] Schmid B., Strub P., Studer A. Farmakologia dla zawodów pielęgniarskich. Wydawnictwo MedPharm Polska. Wrocław 2013;138-141.
8.Walicka M., Czerwińska E., Marcinowska -Suchowierska E. Cukrzyca- odrębności diagnostyczne i terapeutyczne u osób w wieku podeszłym. Postępy Nauk Medycznych. 2011;24(5):372-378.
9.Kościelak R. Przekonania o własnej skuteczności jako wymiar indywidualnych zasobów zdrowia [w:] Kościelak R.: Poczucie umiejscowienia kontroli i przekonania o własnej skuteczności w zdrowiu i chorobie. Wydawnictwo Impuls. Kraków 2010;61-69.
10.Schwarzer R., Jerusalem M., Juczyński Z. Skala uogólnionej własnej skuteczności- GSES.Opis, sposób badania i interpretacja GSES [w:] Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych. Warszawa 2009;93-94.
11.Mossakowska M. Problemy zdrowotne osób w podeszłym wieku- wnioski z projektu PolSenior [w:] Samoliński B., Raciborski F.: Zdrowe starzenie się - biała księga. Wydawnictwo naukowe SCHOLAR. Warszawa 2013;49-54.
12.Majda A., Józefowska H. Zasoby osobiste pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Problemy Pielęgniarstwa 2009;17(4): 238-293.
13.Jachimowicz V., Kostka T. Ocena poczucia własnej skuteczności u pensjonariuszy w Domu Pomocy Społecznej. Gerontologia Polska 2009;17(1):23-31.
14.Humańska M.A., Felsmann M., Sopalska J. Sprawność funkcjonalna osób w podeszłym wieku chorujących na cukrzycę - doniesienia wstępne. Gerontologia Polska. 2016;24;98-101.