Rehabilitacja zawodowa w warsztatach terapii zajęciowej i zakładach aktywizacji zawodowej – realizacja czy jej brak?
Vocational rehabilitation in occupational therapy workshops and vocational development centres – implementation or its absence?
MATEUSZ SZAFRAŃSKI
ISSN: 1896-4087
DOI: http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2016.013
Streszczenie:
Uczestnictwo osób z niepełnosprawnością intelektualną w zajęciach w warsztacie terapii zajęciowej (WTZ) lub praca w zakładzie aktywności zawodowej (ZAZ) ma na celu przygotowanie do wejścia na rynek pracy. Zadaniem wyżej wymienionych placówek, oprócz realizacji procesu rehabilitacji społecznej, czyli przysposobienia do pełnienia ról społecznych, pobudzania aktywności społecznej i współpracy z innymi ludźmi, jest prowadzenie rehabilitacji zawodowej, która umożliwia nabycie umiejętności związanych z wykonywanym zawodem lub pracą. Zawarte w prezentowanym artykule zagadnienia dotyczą specyfiki sposobów i skuteczności realizacji rehabilitacji zawodowej w warsztacie terapii zajęciowej i zakładzie aktywności zawodowej.
Abstract:
The aim of participation of people with intellectual disabilities in activities in an occupational therapy workshop (OTW) or work in a vocational development centre (VDC) is preparing them to enter in the labour market. Apart from implementing the process of social rehabilitation, that is preparation for fulfilling social roles, stimulation of a social activity and cooperation with other people, the task of the above-mentioned institutions is to conduct a vocational rehabilitation which enables people with intellectual disabilities to acquire skills related to their occupation or job. Issues contained in this article concern the specificity of manners and the effectiveness of the implementation of vocational rehabilitation in the vocational therapy workshop and vocational activation centre.
Słowa kluczowe:
rehabilitacja zawodowa, warsztat terapii zajęciowej, zakład aktywności zawodowej, niepełnosprawność intelektualna
Keywords:
vocational rehabilitation, occupational therapy workshop, vocational development centre, intellectual disability
Pełny tekst:
PDF 120-137
Bibliografia:
Baczała D., Niepełnosprawność intelektualna a kompetencje społeczne, Wydawnictwo UMK, Toruń 2012.
Bańczyk P., Eichner M., Pasternak K., Tulaja J., Model aktywizacji osób bezrobotnych z różnymi typami niepełnosprawności, Centrum Społecznego Rozwoju, Łaziska Górne 2015.
Ćwirynkało K., Osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością wielozakresową, K. Ćwirynkało, C. Kosakowski (red.), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012.
Gałecki P., Święcicki Ł., Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Desk Reference, Wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.
Garbat M., Praca dla osób z niepełnosprawnościami- wartość, rehabilitacja czy konieczność?, [w:] Labor czy opus? Socjopedagogiczne konteksty ludzkiej pracy, A. Dobrychłop, E. Kowalska, P. Prüfer (red.), Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.
Informacja analityczna dotycząca sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy w IV kwartale 2014 r., Raport BAEL, www.niepelnosprawni.gov.pl (dostęp: 5.01.2016)..
Kott T., Zajęcia pozalekcyjne i terapia zajęciowa z osobami o obniżonej sprawności umysłowej, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005.
Maciarz A., Mały leksykon pedagoga specjalnego, Wyd. Impuls, Kraków 2005.
Majewski T., MOP w działaniach na rzecz rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawni na rynku pracy, „Biuletyn Ośrodka Informacyjnego Rady Europy” 1997, nr 4.
Morysińska A. i in., Badanie sytuacji warsztatów terapii zajęciowej. Raport końcowy z badania, Wyd. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa 2014.
Opioła D., Znaczenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w poradnictwie zawodowym [w:] Poradnictwo zawodowe w rehabilitacji osób niepełnosprawnych, E. Wojtasik, M. Wolan-Nowakowska (red.), Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012.
Sikorska A., Wielowymiarowa rehabilitacja osób niepełnosprawnych w warsztatach terapii zajęciowej [w:] Pedagogiczne, medyczne i ekonomiczne aspekty niepełnosprawności, R. Czepczarz, W. Duczmal, S. Śliwa (red.), Wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji, Opole 2013.
Wolska D., Umiejętności życiowe jako wyznacznik aktywizacji zawodowej dorosłych z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2015.
Zakłady Aktywności Zawodowej w 2013 roku. Informacja z badania, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, styczeń 2014, www.pfron.org.pl/download/1/3431/zaz2013.pdf (dostęp: 20.01.2016).
Zegarek M., Rola doradcy zawodowego w procesie rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych [w:] Kalbarczyk A., Ławniczak B., Magnuszewska-Otulak G, Zegarek M., Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, Wyd. MPiPS, Warszawa 2009.
Akty prawne:
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej, Dz.U. 2004 Nr 63 poz. 587.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2007 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej, Dz. U. 2007 Nr 242 poz. 1776.
Ustawa z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, Dz. U. 1991 Nr 46.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz. U. 1997 Nr 123 poz. 776 z późn. zm.
Kowalczyk B., Jordan P., Budowanie zespołu, Wyd. Boris, Warszawa 2001.
Kozak A., Proces grupowy, Poradnik dla trenerów, nauczycieli i wykładowców, Wyd. Helion, Gliwice 2010.
Luecke R., Stwórz zespół z ikrą. Kompletny poradnik tworzenia wydajnych i skutecznych zespołów, Wyd. MT Biznes, Warszawa 2004.
Mackin D., Budowanie zespołu. Zestaw narzędzi, Wyd. Rebis, Poznań 2011.
McKey M., Davis M., Fanning P., Sztuka skutecznego porozumiewania się. Praca – rodzina – zabawa, Wyd. GWP, Gdańsk 2007.
Nęcka E., Trening twórczości, Wyd. GWP, Sopot 2012.
Oech R. von, Kreatywność. Możesz być bardziej twórczy!, Wyd. Galaktyka, Łódź 2009.
Rutka R., Wróbel P. (red.), Organizacja zachowań zespołowych, Wyd. PWE, Warszawa 2012.
Rzepka B., Efektywna komunikacja w zespole, Wyd. Edgard, Warszawa 2012.
Stewart J. (red.), Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, Wyd. PWN, Warszawa 2008.
Sweeney P., Greenberg H., Jak odnieść sukces i rozwinąć swój potencjał, Wyd. MT Biznes, Warszawa 2007.
Szczepanik R., Budowanie zespołu: organizacja szkoleń team building i wypraw incentive. Poradnik dla menadżera personalnego, Wyd. Helion, Gliwice 2013.